Zou het niet handiger zijn om dat te zeggen? Bovendien, als je kinderen vertelt wat ze níet mogen, wordt dat gedrag juist plotseling heel aantrekkelijk. Herkenbaar?

Ook in mijn gesprekken met ondernemers hoor ik het woord ‘niet’ vaak terugkomen. “Ik wil dat mijn team zich niet zo defensief opstelt, ik wil dat mijn medewerkers niet zo afwachtend zijn, ik wil die fouten niet meer zien in mijn bedrijf, ik wil niet meer steeds achter de feiten aanlopen, ik wil niet als een schoolmeester alles hoeven controleren.”

Denk niet aan een roze olifant

Het lastige met ‘niet’, is dat we ons eerst een voorstelling moeten maken van de negatieve situatie en er vervolgens ‘niet’ voor moeten plakken. Het bekende voorbeeld: ‘Denk niet aan een roze olifant.’ Wat gebeurt er? Je denkt eerst aan die roze olifant en bedenkt vervolgens dat je er niet aan moet denken. En ineens lijkt die olifant in je brein vastgeketend; je krijgt hem er niet meer uit. Of: ‘Ik wil niet meer zo gestrest zijn’. Je maakt je eerst een voorstelling van jezelf terwijl je zo gestrest bent. Om vervolgens te bedenken dat je dat niet meer wilt.

De valkuil met dit soort redeneringen is dat we dat woordje ‘niet’ op de een of andere manier niet kunnen verwerken in ons systeem. Het blijft simpelweg niet hangen. Als je bedenkt dat we vaak in beelden denken, blijft dat plaatje van jezelf terwijl je zo gestrest bent in je systeem hangen. Je hersenen registreren dat, concluderen dat je dat kennelijk wil en voordat je het weet streven ze er bewust naar dat je gestrest bent! Zo saboteer je jezelf.

We helpen onszelf dus niet, als we zeggen wat we niet willen en daaraan gaan werken. Sterker nog, het is hét recept voor ongewilde zelfsabotage, voor mislukking dus.

Focus op wat je wel wilt…

Wat je beter kunt doen: focus op wat je wel wilt. En dat is vaak een stuk lastiger. Een voorbeeld: “Ik wil niet als een schoolmeester alles hoeven controleren.” Prima, dat wil je niet meer. En wat zou je wél willen dat er gaat gebeuren?

Deze vraag is minder makkelijk te beantwoorden. Want er zijn veel antwoorden mogelijk. Wil je dat ze je alles pro-actief komen vertellen? Wil je een controlesysteem in je bedrijf invoeren? Wil je een manager die de dagelijkse aansturing van je overneemt? Wil je dat je medewerkers zelfsturend zijn, zodat je erop kunt vertrouwen dat het werk gedaan wordt? Zo zijn er nog veel meer ‘wat wil je wel’-antwoorden te bedenken. Welk antwoord is voor jou het juiste?

…en bereik het gewenste resultaat

Als je weet wat je wel wilt, dan kun je vervolgens bedenken hoe je dat kunt gaan bereiken. Om even terug te gaan naar het ‘Ik wil niet als een schoolmeester alles hoeven controleren’. En wat zou je willen dat er gaat gebeuren? ‘Ik wil dat mijn medewerkers zelfsturend worden, zodat ik erop kan vertrouwen dat het werk gedaan wordt.’ Aha! En wat is voor jou ‘zelfsturend’, wat zie je dan concreet gebeuren in je bedrijf en wat is ervoor nodig om dat te bereiken?

Zo’n focus brengt je verder. Vervolgens kun je in gesprek met je medewerkers om te vertellen wat je wilt en met hen te overleggen hoe jullie dat kunnen gaan realiseren.

Wat zou er gebeurd zou zijn als de vader in de Hema zijn kinderen iets anders had toegeroepen? Iets als: “Jongens, loop rustig en praat zachtjes.” Ze hadden dan in elk geval geweten wat er van hen verwacht werd. Wat sowieso de kans vergroot had dat ze zouden doen wat hij wilde.

Focus op wat je wel wilt. Formuleer dat, nadat je hebt bedacht wat je niet wilt. Dan weet je waar je naartoe wilt werken en kun je concrete stappen vooruit zetten naar jouw doel. Daarmee vergroot je automatisch de kans dat je het daadwerkelijk gaat bereiken.